Παλαίπαφος

Η Παλαίπαφος (Παλιά Πάφος) βρίσκεται κοντά στη νοτιοδυτική ακτή της Κύπρου και συγκεκριμένα 16 χλμ. νοτιοδυτικά τηςσημερινής πόλης της Πάφου, στις εκβολές του ποταμού Διάριζου και εντός των ορίων του σύγχρονου οικισμού Κούκλια. Η πρώιμη ένδειξη ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας στην περιοχή σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες διαφόρων χρονολογικών περιόδων, χρονολογείται ήδη στην Ύστερη Χαλκολιθική Eποχή.Έκτοτε εξακολουθεί να υφίσταται μια συνεχής κατοίκηση μέχρι σήμερα.

Η Παλαίπαφος, υπήρξε η έδρα του Βασιλείου της Πάφου μέχρι και τον 4ο αι. π.Χ. Κατά την Ύστερη Χαλκοκρατία χρησιμοποιήθηκε ως οικισμός-λιμάνι, κυρίως για την εξαγωγή χαλκού, ο οποίος είχε τις πηγές του στο εσωτερικό του νησιού στις παρυφές του Τροόδους. Σταδιακά, λόγω της γεωμορφολογίας της περιοχής και της συγκέντρωσης του πλούτου σε αυτή και χάριν των οικονομικών ανταλλαγών και του διεθνές εμπορίου, εξελίχθηκε σε μια ακμαία αστική κοινότητα με σύνθετη κοινωνική και πολιτειακή οργάνωση και ένα από τα πιο σημαντικά και διαχρονικά αστικά κέντρα. Άλλοι καθοριστικοί παράγοντες ανάπτυξής της, ήταν το έδαφος που ευνοούσε τις καλλιέργειες, η στρατηγική της θέση αλλά και το Ιερό της θεάς Αφροδίτης που για πολλούς αιώνες είχε καταστήσει την Παλαίπαφο σημαντικό λατρευτικό κέντρο.

Το όνομα «Παλαίπαφος» αποδόθηκε στη συγκεκριμένη τοποθεσία μετά την ίδρυση της «Νέας Πάφου» και τη μεταφορά της διοίκησης εκεί από τον τελευταίο βασιλιά Νικοκλή. Έτσι, παύει οριστικά να αποτελεί το περιφερειακό κέντρο της νοτιοδυτικής Κύπρου και αρχίζει να αποκτά χαρακτήρα Ιερής πόλης.

Σύμφωνα με την μυθολογία, η Πάφος ήταν μια από τις πόλεις-βασίλεια της Κύπρου που ιδρύθηκε από τους ήρωες του Τρωικού πολέμου. Το αρχαίο αυτό βασίλειο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον μύθο της Θεάς Αφροδίτης, σύμφωνα με τον οποίο αναδύθηκε από την θαλάσσια περιοχή τηςΠέτρας του Ρωμιού, η οποία βρίσκεται σε ελάχιστη απόσταση από αυτό. Η οικοδόμηση ενός μνημειακού ιερού ήταν φυσικό επακόλουθο του εντυπωσιακού φυσικού και γεωγραφικού τοπίου που περιβάλλει την περιοχή και του μύθου της Αφροδίτης. Σύμφωνα με τον Παυσανία, το Ιερό που αφιερώθηκε στην Αφροδίτη

και βρίσκεται στην περιοχή, κτίστηκε από τον Αγαπήνορα, τον Αρκάδα βασιλέα της Τεγέας που ενώ επέστρεφε στην πατρίδα του, παρασύρθηκε από τρικυμία

και κατέληξε στις ακτές της Κύπρου. Σύμφωνα, με μια άλλη παράδοση, η ίδρυση του ιερού της Αφροδίτης αποδίδεται στον τότε Βασιλέα της Πάφου Κινύρα, πατέρα του Άδωνη.Πάντως, σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες, επιστημονικές και έγκυρες προσεγγίσεις και έρευνες, έχει αποσαφηνιστεί ότι τοπαλαιότερο ιερό, το οποίο αποτελείται από ένα τέμενος και μια υπόστυλη αίθουσα, κατασκευάστηκε το 12ο αι. π.Χ. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την ανέγερσητου χρησιμοποιήθηκαν μεγαλιθικοί δόμοι, ένδειξη που υποδηλώνει για ακόμη μια φορά τη συγκέντρωση δύναμης και πλούτου εκ μέρους της πολιτείας. Πόσο

μάλλον εν μέσω των κρίσιμων χρόνων του 12ου αι. π.Χ, που έπληξαν ολοσχερώς και σηματοδότησαν την εξέλιξη και τη διαμόρφωση των υπόλοιπων πολιτισμών του τότε γνωστού κόσμου. Το Ιερό στην Παλαίπαφο συνέχισε να λειτουργεί ως χώρος λατρείας μιας γυναικείας θεότηταςπου σχετίζεται με την γονιμότητα μέχρι το τέλος της ρωμαϊκής περιόδου. Μετά τη μεταφορά της πρωτεύουσας στη Νέα Πάφο, το ιερό κατέστη ένας από τους ιερότερους τόπους του νησιού,έχοντας συνδεθεί με τη λατρεία των νέων ηγεμόνων. Ωστόσο, μετά την έλευση του χριστιανισμού, η θρησκευτική σημασίατου ιερού μειώθηκε έντονα.

Συνοψίζοντας, η Παλαίπαφος κατά την αρχαιότητα υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα αστικά κέντρα της Κύπρου. Παρόλο, που μετά το τέλος της αρχαιότητας, η περίφημη ιστορία της Παλαιπάφου σιγά-σιγά άρχισε να ξεθωριάζει και η περιοχή μετατράπηκε σε μια απλή αγροτική κοινότητα, εντούτοις σήμερα, αποτελεί μια από τις πιο ευρείες πηγές άντλησης πληροφόρησης για την ανασύσταση του κυπριακού βίου και παρελθόντος για όλες σχεδόν τις περιόδους της μακραίωνης ιστορίας της. Τέλος, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι ο εντοπισμός άγνωστων ως σήμερα μνημείων της Αρχαίας Πάφου, είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής σύγχρονων μεθόδων ανάλυσης του αρχαιολογικού τοπίου. Σήμερα η τοποθεσία της Παλαιπάφου αποτελεί το επίκεντρο ερευνών της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου από το 2002,υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Δρ.

Μαρίας Ιακώβου. Κύριος σκοπός των τελευταίων ανασκαφών είναι να οριστούν οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που είχαν ως αποτέλεσμα την

ίδρυση της Παλαιπάφου, καθώς επίσης και να μελετηθούν και να προσδιοριστούν οι αστικοί και περι-αστικοί σχηματισμοί αυτής της Κυπριακής πολιτείας.

https://www.ucy.ac.cy/ariel/general-information