Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΑΣ

Λοΐζος Ιωάννου, ΙΣΑ 2ον έτος

Πολλές φορές έτυχε να με ρωτήσουν «τι σπουδάζεις;» και να απαντώ «Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κύπρου». «Και με τι θα ασχοληθείς;» συνεχίζουν. «Με την ΙΣΤΟΡΙΑ», τους απαντάω. «Α! Κατάλαβα! Θα διαβάζεις συνέχεια βιβλία δηλαδή», λένε ειρωνικά. «Όχι, θα διαβάζω συνέχεια την ανθρώπινη διανόηση και τον ανθρώπινο νου».

Με αυτόν τον τρόπο ή κάπως λίγο διαφορετικά, μου έτυχε αρκετές φορές να έχω διάλογο με κάποιον ο οποίος με ρωτά τι σπουδάζω. Με αφορμή αυτόν τον διάλογο και την πιο κάτω τοιχογραφία του Κarl Rahl που κοσμεί τα προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών, και που απεικονίζει δύο αδελφές την Ιστορία και την Αρχαιολογία να μελετάνε αγκαλιασμένες, θα μιλήσω επιγραμματικά για το αντικείμενο το οποίο σπουδάζουμε. Για την επιστήμη μας, η οποία πολλές φορές είναι παρεξηγημένη από την κοινωνία λόγω σαφώς του λανθασμένου τρόπου διδασκαλίας της στα σχολεία.

Είμαι δευτεροετής φοιτητής του τμήματος ιστορίας και αρχαιολογίας και στα δύο αυτά έτη φοίτησής μου ξεκαθάρισα πλέον ότι η επιστήμη μας είναι ΜΙΑ, θα την δεις να στέκει σε πλήρη δόξα ως μια θεά, περήφανη έχοντας μαζί της τα δύο παιδιά της. Το ένα παιδί είναι οι γραπτές πηγές και μαρτυρίες, και το δεύτερο οι πηγές των υλικών καταλοίπων. Τα δύο αυτά παιδιά κρατούν τον χιτώνα της μητέρας τους και δε θέλουν να αποχωριστούν από αυτήν. Με πιο απλά λόγια, η επιστήμη μας είναι κατά την άποψή μου ιστορία των ιδεών και του ανθρώπινου πνεύματος. Παρακολουθούμε την ανθρώπινη διανόηση από τότε που πρωτοεμφανίστηκε ο άνθρωπος επεξεργαζόμενος πέτρες για να τις κάνει εργαλεία και ζώντας νομαδικά, μέχρι και το σήμερα έχοντας φτάσει σε τεράστια ανάπτυξη της τεχνολογίας και έχοντας δημιουργήσει σύνθετες κοινωνίες και συστήματα επικοινωνίας. Αυτή η διανόηση όμως, γίνεται ορατή μέσω ενός συγκεκριμένου φαναριού το οποίο διαθέτει δύο φίλτρα, το φίλτρο των γραπτών πηγών και το φίλτρο των πηγών που αρθρώνονται από τα υλικά κατάλοιπα. Όταν απουσιάζει ένα από τα δύο φίλτρα, τότε απομακρυνόμαστε περισσότερο από την αλήθεια. Επομένως, σύμφωνα με την άποψή μου, που ήδη εξέθεσα, διαφωνώ με την σύνθεση του πιο πάνω πίνακα καθώς η επιστήμη μας είναι μία αλλά με δύο διαφορετικά φίλτρα, με δύο διαφορετικά ‘παιδιά’.

Στην επιστήμη μας φυσικά θέλουμε συμπεράσματα και όχι διαπιστώσεις. Για να λέγεται κάτι συμπέρασμα προϋποθέτει ότι οι διαπιστώσεις σου έχουν διασταυρωθεί, συγκριθεί και επιβεβαιωθεί με άλλες διαπιστώσεις. Η επιστήμη μας θα λέγαμε ότι είναι η προσπάθεια που καταβάλλουμε για την εξεύρεση ενός τύπου, που με βάση αυτόν θα δημιουργήσουμε μια πράξη που θα ισούται «με ένα αποτέλεσμα όσο το δυνατόν πιο κοντά στην αλήθεια, η οποία δε θα μαθευτεί ποτέ ολόκληρη» . Επομένως «βρέ παιδάκι μου τι στο καλό σπουδάζεις λοιπόν;» Η απάντηση είναι απλή, σπουδάζω τον ΑΝΘΡΩΠΟ!